敦煌唐人诗集残卷考释-王重民

唐诗名称:

右诗五十九首,钞写在伯二五五五卷,按其内容和编次,当是一个作者的诗集,可惜这个作者的姓名不可考了。

yòu shī wǔ shí jiǔ shǒu , chāo xiě zài bó èr wǔ wǔ wǔ juǎn , àn qí nèi róng hé biān cì , dāng shì yī gè zuò zhě de shī jí , kě xī zhè gè zuò zhě de xìng míng bù kě kǎo le 。

这五十九首诗所表现的时间和地点,是在某一年的冬天,作者被吐蕃所俘虏,从敦煌经过阳关的南面进入退浑国界,便折向东南行,第二年夏天到达青海。

zhè wǔ shí jiǔ shǒu shī suǒ biǎo xiàn de shí jiān hé dì diǎn , shì zài mǒu yī nián de dōng tiān , zuò zhě bèi tǔ fān suǒ fú lǔ , cóng dūn huáng jīng guò yáng guān de nán miàn jìn rù tuì hún guó jiè , biàn zhé xiàng dōng nán xíng , dì èr nián xià tiān dào dá qīng hǎi 。

在青海附近好像停留了一个较短的时期,到了秋天,又经过赤岭、白水被挟到临蕃。

zài qīng hǎi fù jìn hǎo xiàng tíng liú le yī gè jiào duǎn de shí qī , dào le qiū tiān , yòu jīng guò chì lǐng 、 bái shuǐ bèi xié dào lín fān 。

在临蕃,大约住了一年多的时间(从第二年秋住到第四年春)。

zài lín fān , dà yuē zhù le yī nián duō de shí jiān ( cóng dì èr nián qiū zhù dào dì sì nián chūn )。

作者被吐蕃俘虏的年代,是可以根据上述行程作推测的。

zuò zhě bèi tǔ fān fú lǔ de nián dài , shì kě yǐ gēn jù shàng shù xíng chéng zuò tuī cè de 。

从敦煌入退浑国,又经赤岭到临蕃,这些地方,正值短时期的被吐蕃侵扰或占据。

cóng dūn huáng rù tuì hún guó , yòu jīng chì lǐng dào lín fān , zhè xiē dì fāng , zhèng zhí duǎn shí qī de bèi tǔ fān qīn rǎo huò zhàn jù 。

所以作诗的年代,不应早于走元七六○年放弃安西四镇以前,也不能晚的七八五年敦煌陷蕃以后。

suǒ yǐ zuò shī de nián dài , bù yīng zǎo yú zǒu yuán qī liù ○ nián fàng qì ān xī sì zhèn yǐ qián , yě bù néng wǎn de qī bā wǔ nián dūn huáng xiàn fān yǐ hòu 。

作者最后所经过和被囚繫的地方:赤岭、白水和临蕃,都在陇西郡的鄯城,赤岭一向是唐蕃交界上互市的地方,还立有交界碑。

zuò zhě zuì hòu suǒ jīng guò hé bèi qiú xì de dì fāng : chì lǐng 、 bái shuǐ hé lín fān , dōu zài lǒng xī jùn de shàn chéng , chì lǐng yī xiàng shì táng fān jiāo jiè shàng hù shì de dì fāng , hái lì yǒu jiāo jiè bēi 。

白水是唐兵驻守的地方,叫做绥戎职。

bái shuǐ shì táng bīng zhù shǒu de dì fāng , jiào zuò suí róng zhí 。

可是作者在白水看到的是「汉家封垒徒千所,失守时更历几春。

kě shì zuò zhě zài bái shuǐ kàn dào de shì 「 hàn jiā fēng lěi tú qiān suǒ , shī shǒu shí gèng lì jǐ chūn 。

」「今时百草遍城阴,隤墉穷巷无人迹,独树狐坟有鸟吟」,则又应该是在鄯城陷蕃的时候。

」「 jīn shí bǎi cǎo biàn chéng yīn , tuí yōng qióng xiàng wú rén jì , dú shù hú fén yǒu niǎo yín 」, zé yòu yīng gāi shì zài shàn chéng xiàn fān de shí hòu 。

按公元七四一年吐蕃曾攻陷鄯城的振武军,七六三年,陇州全部陷入吐蕃。

àn gōng yuán qī sì yī nián tǔ fān zēng gōng xiàn shàn chéng de zhèn wǔ jūn , qī liù sān nián , lǒng zhōu quán bù xiàn rù tǔ fān 。

所以,若作进一步的推求,这些诗颇有可能是七四一--七六三的二十二年间之内或稍前时代的作品。

suǒ yǐ , ruò zuò jìn yī bù de tuī qiú , zhè xiē shī pǒ yǒu kě néng shì qī sì yī -- qī liù sān de èr shí èr nián jiān zhī nèi huò shāo qián shí dài de zuò pǐn 。

作者「梦到沙州奉怀殿下」一诗很重要,也很难解。

zuò zhě 「 mèng dào shā zhōu fèng huái diàn xià 」 yī shī hěn zhòng yào , yě hěn nán jiě 。

因为在封建时代对所「奉怀」的称「殿下」不应是对将军或主帅的称呼,也不可能是皇帝,难解就在这个地方。

yīn wèi zài fēng jiàn shí dài duì suǒ 「 fèng huái 」 de chēng 「 diàn xià 」 bù yīng shì duì jiāng jūn huò zhǔ shuài de chēng hū , yě bù kě néng shì huáng dì , nán jiě jiù zài zhè gè dì fāng 。

考《新唐书》卷八十《太宗诸子列传》和卷二百十六《吐蕃列传》,信安王李祎曾在七二七--九年间,奉诏与「河西陇右」诸军攻吐蕃,拓地至千里,因此,我颇疑猜作者所奉怀的殿下,就是信安王李祎。

kǎo 《 xīn táng shū 》 juǎn bā shí 《 tài zōng zhū zǐ liè chuán 》 hé juǎn èr bǎi shí liù 《 tǔ fān liè chuán 》, xìn ān wáng lǐ yī zēng zài qī èr qī -- jiǔ nián jiān , fèng zhào yǔ 「 hé xī lǒng yòu 」 zhū jūn gōng tǔ fān , tuò dì zhì qiān lǐ , yīn cǐ , wǒ pǒ yí cāi zuò zhě suǒ fèng huái de diàn xià , jiù shì xìn ān wáng lǐ yī 。

这一推测如不错,则作者被俘的年代,度该是七二七--七六三年中间。

zhè yī tuī cè rú bù cuò , zé zuò zhě bèi fú de nián dài , dù gāi shì qī èr qī -- qī liù sān nián zhōng jiān 。

作者的身世,据《春日羁情》诗说「童身方剃削,弱冠导羣迷。

zuò zhě de shēn shì , jù 《 chūn rì jī qíng 》 shī shuō 「 tóng shēn fāng tì xuē , ruò guān dǎo qún mí 。

儒释双披玩,声名独见跻」。

rú shì shuāng pī wán , shēng míng dú jiàn jī 」。

《晚秋羁情》诗又说「悄焉独立思畴昔,忽尔伤心泪旋滴。

《 wǎn qiū jī qíng 》 shī yòu shuō 「 qiāo yān dú lì sī chóu xī , hū ěr shāng xīn lèi xuán dī 。

常时游涉事文华,今日羁缧困戎敌」。

cháng shí yóu shè shì wén huá , jīn rì jī léi kùn róng dí 」。

可见是一个学通儒释,颇有文华的人,所以能够被来到沙州的这位「殿下」「李祎」所赏识,叫他做了僧官或随从官员。

kě jiàn shì yī gè xué tōng rú shì , pǒ yǒu wén huá de rén , suǒ yǐ néng gòu bèi lái dào shā zhōu de zhè wèi 「 diàn xià 」「 lǐ yī 」 suǒ shǎng shí , jiào tā zuò le sēng guān huò suí cóng guān yuán 。

但不幸被吐蕃所俘虏。

dàn bù xìng bèi tǔ fān suǒ fú lǔ 。

被俘的原因不明白,由于同时被俘的人不少,可能是以地方人民和僧道的代表资格,去与吐蕃军议和,因而被虏的。

bèi fú de yuán yīn bù míng bái , yóu yú tóng shí bèi fú de rén bù shǎo , kě néng shì yǐ dì fāng rén mín hé sēng dào de dài biǎo zī gé , qù yǔ tǔ fān jūn yì hé , yīn ér bèi lǔ de 。

作者到了临蕃好久,才知道被囚繫的当中有他几个老朋友,只是「咫尺不相见」。

zuò zhě dào le lín fān hǎo jiǔ , cái zhī dào bèi qiú xì de dāng zhōng yǒu tā jǐ gè lǎo péng yǒu , zhǐ shì 「 zhǐ chǐ bù xiāng jiàn 」。

也是为了「非论阻碍难相见,亦恐嫌猜不寄书」。

yě shì wèi le 「 fēi lùn zǔ ài nán xiāng jiàn , yì kǒng xián cāi bù jì shū 」。

还有敦煌的一个押牙四寂,却不幸死在那裏了。

hái yǒu dūn huáng de yī gè yā yá sì jì , què bù xìng sǐ zài nà lǐ le 。

作者的思想并不高超,只是哭愁、哭病、思念家乡,几乎在每首诗裏都要「断肠」。

zuò zhě de sī xiǎng bìng bù gāo chāo , zhǐ shì kū chóu 、 kū bìng 、 sī niàn jiā xiāng , jǐ hū zài měi shǒu shī lǐ dōu yào 「 duàn cháng 」。

在这样的情况之下,虽说偶尔流露出了「触槐常有志」的话,但接着就说「折槛为无蹊」,所希望的只是逃跑,或者「缧绁傥逢恩降日」。

zài zhè yàng de qíng kuàng zhī xià , suī shuō ǒu ěr liú lù chū le 「 chù huái cháng yǒu zhì 」 de huà , dàn jiē zhe jiù shuō 「 zhé kǎn wèi wú qī 」, suǒ xī wàng de zhǐ shì táo pǎo , huò zhě 「 léi xiè tǎng féng ēn jiàng rì 」。

对朋友则坦直的说出「一介耻无苏子节,数回羞寄李陵书」的话。

duì péng yǒu zé tǎn zhí de shuō chū 「 yī jiè chǐ wú sū zǐ jié , shù huí xiū jì lǐ líng shū 」 de huà 。

从这些表现,可以推断作者只是一个软弱文人(或僧人),并没有什么较明显的民族思想和气节。

cóng zhè xiē biǎo xiàn , kě yǐ tuī duàn zuò zhě zhǐ shì yī gè ruǎn ruò wén rén ( huò sēng rén ), bìng méi yǒu shén me jiào míng xiǎn de mín zú sī xiǎng hé qì jié 。

但是就唐代吐蕃史料的缺乏来说,这些诗却有很高的史料价值。

dàn shì jiù táng dài tǔ fān shǐ liào de quē fá lái shuō , zhè xiē shī què yǒu hěn gāo de shǐ liào jià zhí 。

可是,这个诗集为什么又传到敦煌呢?因此,颇疑作者终于脱离了吐蕃的缧绁,回到敦煌。

kě shì , zhè gè shī jí wèi shén me yòu chuán dào dūn huáng ne ? yīn cǐ , pǒ yí zuò zhě zhōng yú tuō lí le tǔ fān de léi xiè , huí dào dūn huáng 。

或者是信安王李祎等在恢復了鄯城失地(石堡城)的时候,把他们解放出来。

huò zhě shì xìn ān wáng lǐ yī děng zài huī fù le shàn chéng shī dì ( shí bǎo chéng ) de shí hòu , bǎ tā men jiě fàng chū lái 。

右诗十三首,格调均相似,除第一首外,又皆咏落蕃事,故可定为一人作品。

yòu shī shí sān shǒu , gé diào jūn xiāng shì , chú dì yī shǒu wài , yòu jiē yǒng luò fān shì , gù kě dìng wèi yī rén zuò pǐn 。

第一首下题马云奇名。

dì yī shǒu xià tí mǎ yún qí míng 。

作者殆即马云奇。

zuò zhě dài jí mǎ yún qí 。

马云奇的年代和事迹无考。

mǎ yún qí de nián dài hé shì jì wú kǎo 。

把第一首《怀素师草书歌》和李白的《草书歌行》(《分类补注李太白诗》卷八)相比较,可以推断他是开元、天宝年间人,他的落蕃是在公元七八七年安西、北庭陷蕃以前,而不是在以后。

bǎ dì yī shǒu 《 huái sù shī cǎo shū gē 》 hé lǐ bái de 《 cǎo shū gē xíng 》(《 fēn lèi bǔ zhù lǐ tài bái shī 》 juǎn bā ) xiāng bǐ jiào , kě yǐ tuī duàn tā shì kāi yuán 、 tiān bǎo nián jiān rén , tā de luò fān shì zài gōng yuán qī bā qī nián ān xī 、 běi tíng xiàn fān yǐ qián , ér bù shì zài yǐ hòu 。

马云奇的诗格较高,风节亦烈。

mǎ yún qí de shī gé jiào gāo , fēng jié yì liè 。

当他被吐蕃拘繫的时候,他时常想到他和敌人的鬬争。

dāng tā bèi tǔ fān jū xì de shí hòu , tā shí cháng xiǎng dào tā hé dí rén de dòu zhēng 。

他惋惜的是「战苦不成功」,所以怀念祖国以外,还常想「可能尽忠节,长遣困西戎」。

tā wǎn xī de shì 「 zhàn kǔ bù chéng gōng 」, suǒ yǐ huái niàn zǔ guó yǐ wài , hái cháng xiǎng 「 kě néng jǐn zhōng jié , zhǎng qiǎn kùn xī róng 」。

他的思想和节操似比前一佚名落蕃人高一等。

tā de sī xiǎng hé jié cāo shì bǐ qián yī yì míng luò fān rén gāo yī děng 。

原载《中华文史论丛》一九八四年第二辑。

yuán zài 《 zhōng huá wén shǐ lùn cóng 》 yī jiǔ bā sì nián dì èr jí 。

唐诗精选工具可以简单的根据古诗名称查询唐代较为经典的古诗词,包含了多种多样风格丰富的唐朝诗歌.

注:拼音注解由于存在词语的组合以及多音字等,程序生成仅供参考

随机推荐:
版权所有:ADMINUN.COM powered by adminun网页工具 备案号:苏ICP备15043547号-2